تعاریف

در این قسمت به چکیده و خلاصه تعریف بعضی از اصطلاحات رایج در ارزشیابی می پردازیم.

تعریف اندازه گیری: در اندازه گیری ویژگیها یا صفات اشیاء و افراد تعیین می گردند و مقدار آن ویژگیها یا صفات به صورت عدد و رقم گزارش می شوند.

اندازه گیری فرآیند یا شیوه ای دقیق و نظامدار است.

عریف آزمون: آزمون وسیله ای برای انجام فرآیند اندازه گیری است. برای اندازه گیری ویژگیهای مختلف اشیاء و افراد از وسایل مختلفی استفاده می شود. مثلاً برای اندازه گیری ویژگیهای فیزیکی ، مثل طول و وزن افراد از متر یا ترازو استفاده می شود.

معمول ترین وسیله اندازه گیری یا صفات روانی آزمون است.

تعریف آزمون: بنا به تعریف فوق وقتی که برای اندازه گیری یکی از ویژگیهای روانی یا ترتیبی یک فرد یا گروهی از افراد از آزمون استفاده می شود به این فعالیت آزمودن گفته می شود.

تعریف سنجش: مفهوم گسترده ای نسبت به آزمون و اندازه گیری دارد. در حقیقت سنجش گرد آوری اطلاعات با فنون و روشهای مختلف است و یک تحلیل جامع و چند وجهی از رفتار و عملکرد هاست. سنجش در امور کیفی است ولی آزمون و اندازه گیری بیشتر به کمیت نکته دارند.

تعریف ارزشیابی: به طور ساده به تعیین ارزش برای هر چیزی یا داوری ارزشی کردن گفته می شود.

یک فرآیند نظامدار برای جمع آوری ، تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود به این منظور تعیین شود آیا هدفهای مورد نظر تحقق یافته اند یا در حال تحقق پیدا کردن هستند و به چه میزانی؟

آزمونهای عملکردی: در آزمونهای عملکردی که به آنها آزمونهای واقعی نیز گفته می شود فرآیند ها و فرآورده های یادگیری دانش آموزان و دانشجویان به طور مستقیم سنجش می شوند.

چون در آزمون های کتبی نمی توان بعضی از بازده های یادگیری را سنجش نمود می توان با آزمونهای عملکردی آنها را سنجید.

تعریف آزمون عملکردی: آزمونهای عملکردی با مهارت سر و کار دارند. مهارت در استفاده از فرآیند ها و شیوه های اجرایی و نیز مهارت در تولید فرآورده ها.

انواع آزمونهای عملکردی

آزمونهای عملکردی بسیار متنوع اند اما در این جا چهار نوع مهم آنها را می آوریم:

1- آزمون کتبی عملکردی

2- آزمون شناسایی

3- آزمون انجام عملکرد در موقعیتهای شبیه سازی شده

4- نمونه ی کار

  1- آزمون کتبی عملکردی: برای سنجش مهارتها با فعالیتهای واسطه ی مورد استفاده دارد.

آزمون کتبی عملکردی عمدتاً بر کار بست علم و دانش و مهارت در موقعیتهای عملی یا شبیه سازی شده با موقعیتهای عملی تأکید می شود در این گونه آزمونهای عملکردی یا بازده های پایانی مورد سنجش قرار می گیرند یا مراحل میانی عیلکرد برای رسیدن به بازده ...

مثالی برای سؤالهای آزمون عملکردی یک مدار یک پل را طراحی کنید. تهیه نمودار ستونی نوشتن یک داستان کوتاه ساختن نقشه ی یک ( چارت) آزمایش عملی _ نوشتن چگونگی کار با وسایلی که در موقعیتهای واقعی گران قیمت یا خطرناکند و با آزمون کتبی عملکردی می توان مهارت و دقت عمل ایشان را سنجید. مثلاً مهارت تشخیص بیماری در رابطه با بیماران قرضی با بیماران قرضی در دانشجویان پز شکی این نوع اطلاعات را بصورت کتبی از فراگیر دریافت می کنیم.

2- آزمون شناسایی: روش برای سنجش فراگیران در تشخیص ویژگیها _ محاسن، معایب و مواد استفاده در امور مختلف.

مثلاً شناسایی ابزار یا دستگاه های مختلف یا توصیف کار آنها _ مواجه کردن فراگیر با یک اتصالی در یک دستگاه برق و از او خواستن برای شناسایی عیب مدار با استفاده از ابزارها و وسایل.

در آموزش صنعتی بسیار کاربرد دارند.

3- آزمون عملکرد در موقعیتهای شبیه سازی شده: در این آزمون از فراگیر خواسته می شود تا در کی موقعیت شبیه سازی شده یا مصنوعی یا خیالی همان اعمالی را انجام دهد که در موقعیتهای واقعی ضروری هستند.

مثالی در درس علوم یا حرفه و فن کار در آزمایشگاه یا کارگاه به صورت عملکرد در شغل واقعی شبیه سازی شده است.

مثال دیگر: در بعضی مواقع برای آموزش از این آزمون استفاده می شود مثل آموزش رانندگی یا آموزش خلبانی که در محلی که مثل اتومبیل یا هواپیما شبیه سازی شده است انجام می گیرد.

دراین روش برای ارزشیابی از تواناییها و مهارتهای یادگیرندگان در انجام کارهای مختلف ( فرایند یادگیری) و تولید بازده ها مطلوب ( فراورده های یادگیر) نیز می توان سود جست.

4- آزمون نمونه ی کار  

در این آزمون از فراگیر خواسته می شود تا اعمالی انجام دهد که معرف عملکرد واقعی مورد سنجش هستند . بدین لحاظ ، این

روش نزدیکترین روش سنجش به عملکرد واقعی یاد گیردند در محیط های طبیعی است. البته باید شرایط انجام کار کنترل شده باشد.

حتی روش کنفرانس دادن و روش تدریس در کلاس توسط دانش آموزان و دانشجویان هم نوعی نمونه کار است.

تذکر : تحقیق یک نوع آزمون نمونه کار است.